طلا نماد اصلی موقعیت، قدرت، جاودانگی و ثروت است. گزارش‌های باستا‌ن‌شناسی نشان می‌دهد کشف و استخراج طلا، 3100 قبل از میلاد در مصر باستان آغاز شده است. برخی دیگر از گزارش‌های نیز حاکی از این است که در اتیوپی و آفریقای جنوبی، معادنی با قدمت بیشتر نیز وجود دارند. اما این قدمت طولانی طلا، منجر به بروز تقلب در این صنعت نیز شده و یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کنونی بسیاری از افراد، تشخیص طلا از بدل است. به‌همین دلیل، در این مقاله تصمیم گرفتیم به توضیح کاربردی‌ترین روش‌ها در تشخیص طلا اصل از بدل بپردازیم و درباره 13 روش تشخیص طلا صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
راه‌های تشخیص طلا بصورت بصری
مصریان باستان معتقد بودند که طلا، گوشت خدای خورشید است اما این نگاه تحسین‌آمیز به مصر محدود نمی‌شود و طلا در تمام جهان، به‌دلیل زیبایی، عدم واکنش با آب‌وهوا، عدم‌خوردگی و استخراج سخت، فلزی محبوب و استراتژیک محسوب می‌شود. بااین‌وجود، اغلب مردم وقتی طلا می‌خرند یا آن را به‌عنوان هدیه دریافت می‌کنند، در تشخیص طلا از بدل دچار مشکل می‌شوند. بنابراین، لازم است که یک یا چند معیار مشخص برای تشخیص طلا اصل از بدل داشته‌باشند. اگر شما هم جزو این افراد هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
چگونه طلا را تشخیص دهیم؟
اگر واقعاً می‌خواهید مطمئن شوید که واقعاً چقدر طلا در دستبند یا انگشترتان وجود دارد، بهترین کار این است که آن را نزد یک جواهرساز معتبر ببرید. جواهرسازان طیف گسترده‌ای از روش‌ها را برای احراز هویت محتوای طلا در دسترس دارند و البته هیچ‌چیز بهتر از تجربه نیست. بااین‌حال، آزمایشات خانگی نیز وجود دارد که می‌تواند به شما ایده دهد که آیا طلای شما واقعی است یا خیر، هرچند هیچ‌کدام 100٪ قطعی نیستند.
بررسی اعداد و حروف روی طلا
روی هر قطعه طلا معمولا یک علامت مشخص حکاکی می‌شود که نشان‌دهنده عیار آن است. این علائم معمولاً در یک مکان دور از دید مانند داخل انگشتر یا روی حلقه آخر یک گردنبند حک می‌شوند و نشانگر خلوص آن قطعه طلا هستند.
اعداد خلوص معتبر تحت سیستم استاندارد Karat یا عیار (مانند 9k، 10k، 14k، 15k، 18k، 20k، 21k، 22k، 23k، و 24k) و سیستم ظرافت Millesimal (333، 375، 417، 583 یا 585، 625، 750، 833، 875، 916، 958 و 999) قرار دارند.
این علائم، سطح خلوص و نوع طلا را نشان می‌دهند تا اعتبار بیشتری به اصالت یک قطعه ببخشند و شناسایی و تأیید آن را آسان‌تر کنند. از آنجایی که هرکسی می‌تواند چنین علامتی را روی هرچیزی حکاکی کند، این آزمایش ٪۱۰۰ بی‌خطا نیست. توجه داشته باشید که سایر اعداد مثل 800 ، 925 و 950 به نقره اشاره دارند و معیار طلا نیستند. از جمله مواردی که می‌تواند به تشخیص طلا از بدل کمک کند، علائم جدول (1) است.
جدول (1): علائم مشابه طلا
| علامت اختصاری | عنوان |
| GP | روکش طلا |
| GF | طلا پرشده |
| GE | آبکاری طلا |
| GEP | روکش الکترو طلا |
| HGP | روکش طلای سنگین |
| HEG | طلای سنگین آبکاری‌شده |
این علائم نشان می‌دهد که تنها درصد کمی از طلا برای پوشاندن قطعه‌ای که از نوعی فلز دیگر ساخته شده، استفاده شده است تا ظاهری طلایی به آن بدهد. طلای 24عیار 99.9٪ خالص و طلای 18 عیار، حاوی 75٪ طلای خالص است.
۱۳ روش برای تشخیص طلای اصل از بدل
در ادامه به توضیح ۱۳ روش برای تشخیص طلا اصل از بدل می‌پردازیم.
تست پوست برای تشخیص طلا از بدل
این آزمایش، ساده است. یک قطعه طلا را بین دستان خود برای چند دقیقه نگه دارید. عرق دستان شما یا با فلز واکنش نشان می‌دهد و رنگ پوست را دچار تغییر می‌کند یا تاثیری ندارد. وقتی طلای واقعی در تماس مستقیم با پوست باشد، تغییر رنگ ایجاد نمی‌شود اما اگر طلا تقلبی باشد، باعث می‌شود پوست شما در نقاط تماس سیاه، آبی یا سبز شود.
یک استثنا در این روش زمانی رخ می‌دهد که طلا را روی پوست آغشته به کرم پودر آزمایش کنید. چون دراین‌صورت طلا پوست شما را در نقاط تماس سیاه می‌کند. بنابراین، برای اعتبار بیشتر این تست حتما قبل از آزمایش، هرگونه مواد آرایشی را از روی پوستتان پاک کنید.
تست آرایش
با الهام از آزمایش قبل، روی پوستتان کمی کرم پودر و پنکک بزنید و بعد که خشک شد، طلا را روی پوست خود فشار دهید. اگر رد سیاه روی آرایشتان باقی بماند، احتمالا طلای واقعی دارید. دقت داشته باشید که طلا یک عنصر غیرواکنشی است و هرگز رنگ پوست شما را تغییر نمی‌دهد. اما تست آرایش، روشی منحصربه‌فرد برای بررسی واقعی بودن آن است.
تست خراش برای تشخیص طلا از بدل
یک تکه کاشی بدون لعاب بردارید و یک تکه طلا را روی سطح آن بتراشید. طلای واقعی یک اثر یا ردی طلایی باقی خواهد گذاشت اما فلزات دیگر یک دنباله سیاه برجا می‌گذارند.
خواص مغناطیسی تشخیص طلا با استفاده از آهنربا
برای تشخیص طلا یک آهنربای قوی را در کنار یک تکه طلا نگه دارید و مراقب واکنش آن باشید. طلا مغناطیسی نیست، بنابراین نباید جذب آهنربا شود. درغیراین‌صورت، طلای شما اصل نیست. بااین‌حال، برخی از فلزات پایه نیز غیرمغناطیسی هستند، بنابراین، این تست بدون خطا نیست و بهتر است به این روش اکتفا نکنید.
تست اندازه و وزن برای تشخیص طلا از بدل
این تست روی سکه‌ها و شمش‌ها به‌خوبی جواب می‌دهد. شما می‌توانید از مجموعه‌ای از کولیس‌ها و ترازوهای جواهرسازی یا از تستر فیش استفاده کنید. طلا از سایر فلزات چگال‌تر است. اگر یک سکه طلا دارید که مطمئن نیستید طلای خالص است، می‌توانید حجم و وزن آن را با سکه طلایی که در مورد آن مطمئن هستید، مقایسه کنید.
حروف اختصاری حک‌شده
در حال حاضر، به‌ندرت می‌توان قطعه طلایی را پیدا کرد که فاقد مهر، حکاکی یا علامت عیار مشخص برای نشان دادن کیفیت و ساخت باشد. اولین علامتی که باید به‌دنبال آن باشید، درجه خلوص است که با عنوان «عیار» مشخص می‌شود. به‌عنوان مثال، طلای 24 عیار با خلوص 99.9999 درصد فقط درحد شمش تولید می‌شود. عدد 750 نشان‌دهنده طلای 18عیار یا سطح خلوص ٪۷۵است و طلای 22عیار، خلوص 917.916 درصد دارد.
تست چگالی
برای تشخیص طلا از بدل یک قطعه طلا را در یک ظرف آب بیندازید. طلا متراکم است و اگر اصلاً شناور نباشد یا به ته ظرف برود، احتمالاً طلای شما اصل است. بعد از بیرون‌آوردن طلا از آب این محاسبه را انجام دهید: وزن اولیه را از وزن نهایی کم و آن را بر اختلاف سطح آب تقسیم کنید تا چگالی طلا را به‌دست بیاورید. چگالی استاندارد طلای واقعی 19.3 گرم در میلی‌لیتر است. اگر محاسبات شما این رقم یا چیزی بسیار نزدیک به آن را نشان می‌دهد، احتمالاً طلای واقعی دارید.
وقتی از چگالی برای تشخیص طلا اصل از بدل استفاده می‌کنید، باید بدانید که ممکن است تفاوت‌هایی در چگالی بین انواع مختلف طلا وجود داشته‌باشد. به‌عنوان مثال، هرچه طلا خالص‌تر باشد، سنگین‌تر خواهد بود و طلای سفید نیز سنگین‌تر از زرد است. بنابراین، چگالی طلا عیار 14 تا 22 برای طلای زرد بین 12.9 تا 17.7 و برای طلای سفید بین 14 تا 17.8 گرم در میلی‌لیتر خواهد بود.
تست اسید
چند قطره سرکه روی طلا بریزید. اگر فلز، طلای واقعی باشد تغییری در رنگ آن ایجاد نخواهد شد اما اگر طلای تقلبی باشد رنگ آن تغییر می‌کند. طلا یک فلز نجیب است، یعنی در برابر خوردگی، اکسیداسیون و اسید مقاومت دارد. در یک آزمایش دیگر، می‌توانید طلای خود را روی سنگ سیاه بمالید تا اثری قابل مشاهده باقی بماند. سپس چند قطره اسید نیتریک را روی علامت بریزید. این اسید هر فلز پایه‌ای غیر از طلا را در خودش حل می‌کند. اگر اثری باقی ماند، اسید نیتروهیدروکلریک را که به آن آکوارژیا نیز می‌گویند (75% اسید نیتریک و 25% اسید کلریدریک) روی علامت بمالید. این محلول، طلا را حل می‌کند، بنابراین اگر علامت ناپدید شود، طلا واقعی است.
تست اولتراسونیک برای تشخیص طلا از بدل
تست اولتراسونیک تأییدکننده فلزات گرانبها سیگما متالیتیک با دقت بالا است و این امکان را فراهم می‌کند که انواع فلزات را در کمتر از یک ثانیه تشخیص دهد. این دستگاه امواج الکترومغناطیسی را به داخل کالا می‌فرستد و از مواد سطحی مانند آبکاری عبور می‌کند تا مقاومت فلز زیرین را بخواند. نمایشگر آن طوری تنظیم شده که محدوده خاصی از مقاومت را نشان دهد که با مقاومت هر فلزی که دستگاه برای تشخیص آن کالیبره شده، مطابقت داشته یا نداشته باشد.
دستگاه xrf
طیف‌سنج XRF با ارسال پرتوهای ایکس از طریق برانگیختن اتم‌های طلا به حالت انرژی بالاتر کار می‌کند. وقتی اتم‌های برانگیخته به حالت عادی باز می‌گردند، تشعشع ایجاد می‌کنند. دستگاه با استفاده از خوانش تشعشع برای شناسایی مواد، این موضوع را تجزیه و تحلیل می‌کند. این روش، سریع و دقیق است و بسیار بهتر از روش‌های دیگر عمل می‌کند و ارزش یا یکپارچگی قطعه شما را به خطر نمی‌اندازد.
تست وزن مخصوص
تست وزن مخصوص برای محاسبه مقدار طلای موجود در یک قطعه طلا که حاوی مخلوطی از طلا و کوارتز است، استفاده می‌شود. برای انجام محاسبات به وزن نمونه در هوا و آب نیاز دارید. ابتدا نمونه را روی ترازو بگذارید و وزن آن را یادداشت کنید (وزن خشک). توزین نمونه در آب کمی پیچیده‌تر است و برای انجام آن به موارد زیر نیاز دارید:
- ترازوی الکترونیکی یا دیجیتالی
- یک تکه چوب به طول 36 ، عرض 3.5 و ضخامت 4/3 اینچ (91.4*8.9*1.3 سانتی‌متر)
- یک تکه چوب به طول 7.5، عرض 4/3 و ضخامت 0.5 اینچ (19*8.6*1.3 سانتی‌متر)
- یک چوب لباسی فلزی کوچک یا یک قطعه سیم خم شده
- یک حلقه کلید ساده با قطر 0.5 اینچ (1.3 سانتی‌متر)
- سیم
- ظرف آب
- بطری ایزوپروپیل الکل 91 درصد (پس از این‌که نمونه را از آب خارج کردید به‌مدت 15 دقیقه در آن خیس کنید. این کار از زنگ‌زدن آهن موجود در نمونه جلوگیری می‌کند)
برای تنظیم وزن نمونه در آب، ابتدا تکه چوب بلند 91.4 سانتی را روی میز قرار دهید و حدود 21 سانتی‌متر از چوب را روی لبه میز آویزان کنید. در انتهای دیگر تکه چوب، چیزی سنگین قرار دهید تا محکم در جای خود بایستد. سپس ترازو را روی قسمتی از چوب که روی لبه میز آویزان است، قرار دهید. یک تکه نخ به اندازه 1.3 سانتی‌متر از یک سر قطعه چوبی 19 سانتی به انتهای آن ببندید، سپس نخ را از حلقه کلید عبور دهید و انتهای شل دیگر نخ را حدود 0.5 اینچ از انتهای دیگر قطعه 19 سانتی‌متر به انتهای چوب ببندید. تقریباً 61 سانتی‌متر ریسمان را بین دو محل که به چوب بسته شده است، رها کنید.
- یک تکه نخ را به یک سر چوب لباسی فلزی یا یک تکه سیم خم شده ببندید.
- یک ظرف آب روی زمین زیر ترازو قرار دهید.
حالا ترازو را روشن کنید. چوب را طوری در مرکز ترازو قرار دهید که نخ آویزان باشد. سیم خم شده را روی حلقه کلید قلاب کنید تا انتهای آن در ظرف آب آویزان شود. اجازه دهید نخی که به چوب لباسی وصل شده است، خیس و اشباع شود.
چوب را کمی از روی ترازو بلند کنید. چوب را دوباره روی ترازو قرار دهید و مقیاس را به صفر برسانید. نمونه خود را به نخ آویزان شده از سیم ببندید و سیم را دوباره روی حلقه کلید آویزان کنید. اطمینان حاصل کنید که نمونه کاملاً در آب غوطه‌ور است و با طرفین یا کف ظرف آب تماس ندارد.
- به وزن نمونه (وزن مرطوب) توجه کنید.
حالا وزن خشک و وزن مرطوب نمونه را دارید. برای محاسبه مقدار طلا در نمونه خود از محاسبه زیر استفاده کنید:
- -وزن تر را از وزن خشک کم و تفاوت (D) را یادداشت کنید.
- وزن خشک را بر (D) تقسیم کرده و نتیجه (SG) را که وزن مخصوص نمونه است، بنویسید.
- وزن مخصوص کوارتز (2.60) را از (SG) کم کنید تا نتیجه (R) به‌دست آید.
- نتیجه (R) را در (D) ضرب کنید تا به نتیجه (R2) برسید.
- (R2) را بر 25.97، که مقدار طلای موجود در نمونه را بر حسب اونس به شما می‌دهد، تقسیم کنید.
- مقدار طلای موجود در اونس را در 31.103 ضرب کنید تا مقدار طلای موجود بر حسب گرم به دست آید.
تست صدای طلا
تست صدا کمک می‌کند تا با گوش‌دادن به صدایی که هنگام ضرب کردن یک سکه ایجاد می‌شود، تشخیص دهیم که آیا سکه از طلای واقعی یا تقلبی ساخته شده است. فلزات گرانبها در هنگام ضربه‌زدن صدای زنگ بلند و کشداری ایجاد می‌کنند اما صدای فلزات پایه، ضعیف‌تر و بسیار کوتاه‌تر است.
تست وایتکس (مایع سفیدکننده)
با تیغ یا سوزن یک خراش کوچک روی قطعه طلا ایجاد کنید. این خراش به حذف گردوغبار، چربی، اکسیداسیون یا سایر موادی که ممکن است در آزمایش اختلال ایجاد کنند، کمک می‌کند. یک قطره سفیدکننده به آن اضافه کنید. پس از 1 دقیقه، بررسی کنید که آیا رنگ لکه تغییر کرده یا نه. اگر اتفاقی نیفتد، به این معنی است که طلای شما احتمالاً طلای 24 عیار خالص است. ولی اگر لکه تیره، محو یا دچار تغییر رنگ شود، یعنی طلا حاوی فلزات دیگری است که ممکن است مربوط به درصد خلوص و آلیاژ آن باشد. نقره و مس ممکن است با سفیدکننده واکنش و رنگ فلز را تغییر دهند. سفیدکننده می‌تواند به طلا آسیب برساند و یک روش مطمئن برای تشخیص طلا از بدل نیست.
سخن پایانی
در این مقاله درباره انواع روش‌های تشخیص طلا از بدل صحبت کردیم. اگر به دنبال خرید طلای قسطی و یا نقدی می‌گردید فروشگاه اینترنتی ۱۰گلد گالری با سابقه‌ی چندین ساله و تنوع بالا انواع دستبند طلا، گردنبند طلا و سایر جواهرات مربوط به طلا را با بهترین قیمت به فروش می‌رساند.
در پایان شما چه روشی را می‌شناسید یا از کدام روش برای تشخیص طلای اصل از بدل استفاده کرده‌اید؟ خوشحال می‌شویم که آن را با ما درمیان بگذارید.
