تاریخچه طلا از ابتدا تا به امروز
اجداد ما با ابداع روش مبادلهای، دست به یک حرکت عظیم در ایجاد اولین پایههای سیستم معاملاتی زدند. سکه و طلا از جمله این ابزارهای مبادله هستند. درواقع، از میان تمام فلزات جدول تناوبی عناصر، طلا منطقیترین انتخاب برای مبادلات است، چون نهتنها در طول زمان دچار خوردگی، اکسایش و تغییر رنگ و بافت نمیشود، بلکه مقدار آن نیز در سرتاسر کره زمین، به نسبت فلزاتی از قبیل پالادیوم و پلاتین بیشتر است. در این مقاله قصد داریم درباره تاریخچه طلا از ابتدا تا امروز برای شما صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه پیدایش طلا
طلا یک عنصر شیمیایی با نماد Au و عدد اتمی 79 است. تاریخچه طلا حاکی از این است که انسانها هزاران سال است برای این فلز نرم، زرد و گرانبها ارزش زیادی قائلاند. بااینحال، منشا طلا موضوعی است که درباره آن مطالعات و گمانهزنیهای علمی زیادی صورت گرفته است. یک نظریه حاکی از آن است که طلا در اوایل جهان و اندکی پس از انفجار بزرگ شکل گرفت. طبق این نظریه، طلا از برخورد ذرات پرانرژی با یکدیگر به وجود آمد. نظریه دیگری نشان میدهد که طلا پس از ابرنواخترها یا انفجارهای عظیم ستارهای شکل گرفته است. نظریه سوم میگوید طلا از برخورد دو ستاره نوترونی حاصل شده است. ستارگان نوترونی بقایای انفجارهای ابرنواختری و اجرام فوقالعاده متراکم با جرمی مشابه جرم خورشید هستند، اما به شکل کرهای به قطر تنها چند مایل فشرده شدهاند. با وجود این تئوریها، یافتن منشاء دقیق طلا هنوز نیاز به کنکاش بیشتری دارد.
طلا در تمدنهای باستان
انسانها به احتمال زیاد اولین بار طلا را در آبرفت نهرها و رودخانهها کشف کردند و توجهشان به زیبایی و درخشندگی آن جلب شد. به گفته انجمن ملی معادن ایالات متحده، طلا برای اولین بار در 4 هزار سال قبل از میلاد مسیح در اروپای شرقی امروزی برای ساخت اشیاء تزئینی استفاده شده است. تاریخچه طلا نشان میدهد این فلز تا چند هزار سال صرفاً برای ساختن جواهرات و بتها استفاده میشده است.
پابند طلا با آویزهای ستاره کد LA714
پابند طلا با پلاک طرح برگ کد LA712
محبوبیت طلا در مصر
حدود 1500 سال قبل از میلاد مسیح، امپراتوری باستانی مصر، طلا را به اولین وسیله رسمی مبادله برای تجارت بینالمللی تبدیل کرد. مصریان در آن دوران سکهای به وزن 11.3 گرم ساختند که به واحد اندازهگیری استاندارد در خاورمیانه تبدیل شد. این سکه از آلیاژی طبیعی بهنام الکتروم ساخته شده بود که حدود دو سوم آن، طلا و یک سوم نقره بود.
چند قرن بعد، در حدود 1200 سال قبل از میلاد، مصریان دریافتند که میتوانند طلا را با فلزات دیگر آلیاژ کنند تا قویتر شود و رنگدانههای متفاوتی به خود بگیرد. مصریان نیز در این زمان آزمایش روش ریختهگری بهنام ریختهگری موم گمشده را آغاز کردند که در آن یک مجسمه طلای تقلبی از یک مجسمه مومی اصلی شناسایی میشد.
طلا در روم باستان
در امپراتوری روم، طلا به معنای ثروت، رفاه و موقعیت اجتماعی فرد بود. از آنجایی که طلا فلز خدایان در نظر گرفته میشد و اعتقاد بر این بود که از خورشید به زمین فرود آمده است، بهطور گستردهای برای ساختن زیورآلات استفاده میشد. زنان رومی استفاده از گردنبند، دستبند و پابند طلا را ترجیح میدادند و تعداد جواهرات روی بازوی آنها همیشه بیش از 7 قطعه بود. دستبندهایی به شکل مارپیچ که نماد جاودانگی بود، در میان زنان روم باستان محبوبیت زیادی داشت.
تاریخچه طلا حاکی از این است که در اواسط قرن سوم قبل از میلاد مسیح، سکههای طلا بهنام «اورئوس» که صورت امپراتور روم روی آنها نقش بسته بود، رایج شد. اما پس از اختراع معدن هیدرولیک توسط رومیان در اسپانیا، استخراج طلا هم گران شد. رومیها طلا استخراج میکردند، سکه ضرب میکردند و به این ترتیب، طلا کمک زیادی به اقتصاد روم باستان کرد و آن را به یکی از قدرتمندترین امپراتوری های جهان تبدیل کرد.
تاریخچه طلا در ایران باستان
دریک یا داریک، سکه طلایی بود که همراه با یک سکه نقره مشابه بهنام سیگلوس، معرف استاندارد پولی امپراتوری هخامنشی شد. کوروش کبیر (550–530 قبل از میلاد) پس از فتح لیدیا و شکست پادشاه آن، این سبک سکهها را به امپراتوری ایران معرفی کرد. داریوش اول (521–486 قبل از میلاد) نیز سکه طلای ضخیم جدیدی را معرفی کرد که وزن استاندارد آن 8.4 گرم و ارزش آن برابر با 20 سکه نقره بود. تاریخچه طلا نشان میدهد طلای بهکاررفته در این سکهها از کیفیتی بسیار بالا با خلوص ٪۹۵ برخوردار بود و تصویر پادشاه ایران یا یک جنگجوی بزرگ مسلح به تیر و کمان را روی خود داشت.
محبوبیت طلا در قرن نوزدهم
در قرن نوزدهم، طلا یک فلز گرانبها، یک کالا، یک ارز و نیروی قدرتمندی بود که تجارت را به سمت جهانیشدن میبرد. بههمیندلیل، طلا یک ارز مشترک قابل مبادله را فراهم کرد که تجارت و بازرگانی بینالمللی را امکانپذیر میکرد. در اواخر قرن نوزدهم اهمیت طلا به حدی رسیده بود که بهعنوان استانداردی معرفی شد که ارزش ارزهای مختلف را با یک اونس طلا مقایسه میکرد.
نقش طلا در شکلدادن به سیستم مالی مدرن
اولین ضرب سکههای طلای خالص در حدود سال 560 قبل از میلاد آغاز شد. سپس در سال 50 قبل از میلاد، رومیان شروع به ضرب سکه طلایی بهنام اورئوس کردند که از کلمه لاتین طلا، Aurum گرفته شده بود. بیش از هزار سال بعد، در سال 1066 پس از میلاد، ویلیام فاتح نرماندی، اولین پادشاه نورمن انگلستان شد که یک سیستم پولی فلزی جدید مبتنی بر سکه در انگلستان را رایج کرد. با ترویج این سیستم جدید ارز مبتنی بر سکه، عناوین پوند، شیلینگ و پنس به وجود آمدند.
در سال 1284، حدود ۱۰۰ سال بعد، بریتانیای کبیر اولین سکه طلای خود را بهنام فلورین و جمهوری فلورانس ایتالیا، اولین دوکات طلا را ضرب زد که خیلی زود به محبوبترین ارز طلای جهان تبدیل شد. در سال 1787، اولین سکه طلای ایالات متحده توسط یک زرگر به نام افرایم براشر ضرب شد و چند سال بعد در سال 1792، دولت ایالات متحده قانون ضرب سکه را تصویب کرد که کشور را به رعایت استاندارد نقره-طلا دو فلزی ملزم میکرد.
شکلگیری استانداردسازی طلا
نکته جالب در مورد تاریخچه طلا این است که به دلایل نامعلوم، توانایی اسرارآمیزی در جذب افراد در سراسر جهان داشته است. در مقاطع مختلف در طول تاریخ، سکههای طلا ضرب شدهاند اما معمولا ضرب سکه در خانهها انجام میشد و به ضرابها این امکان را میداد که تکههای کوچکی از سکهها را جدا کنند و از وزن آنها بکاهند. این تقلبها باعث میشد که وزن سکه کمتر از ارزش واقعی سکه باشد و ارزش مبادلاتی خود را از دست بدهد.
استاندارد طلا یک سیستم پولی بود که در آن واحد استاندارد حسابداری اقتصادی، بهعنوان مثال دلار آمریکا، بر اساس مقدار ثابتی از طلا بود. با این سیستم پولی، فردی که مقداری پول کاغذی در اختیار داشت، میتوانست به بانک برود و آن پول را با مقدار ثابتی طلا مبادله کند.
ازسویدیگر، روند پیشروی استعمار باعث شد تا اکتشافات جدیدی در مورد طلا به وقوع بپیوندد و بهدنبال آن هجوم زیادی در عرضه این فلز بهوجود بیاید. در سال 1871، زمانی که انگلستان و آلمان بهطور رسمی استاندارد طلا را پذیرفتند، یک استاندارد بینالمللی جدید طلا ایجاد شد که تا سال 1900 اکثر کشورهای توسعه یافته از این استاندارد پیروی کردند. سالهای 1871 تا 1914 یک دوره نسبتاً باثبات در جهان از نظر سیاسی بود که دولتها را قادر ساخت تا در ایجاد استاندارد طلای پایدار با یکدیگر همکاری کنند. این دوره، عصر طلایی استاندارد طلا بود، اما همه اینها با شروع جنگ جهانی اول در سال 1914 سقوط کرد.
در طول جنگ جهانی اول، بسیاری از کشورها تصمیم گرفتند بهطور موقت استاندارد طلا را بهحالت تعلیق درآورند تا بتوانند برای پرداخت هزینه مشارکت نظامی خود در جنگ، پول چاپ کنند. اما متأسفانه، چاپ افسارگسیخته پول باعث ایجاد ابرتورم شد.
پس از پایان جنگ، کشورها شروع به قدردانی از ثباتی کردند که استاندارد طلا برای ارزهای آنها و تجارت بینالمللی فراهم کرده بود اما فرازونشیبهای زیادی آغاز شد. پس از جنگ جهانی دوم، رکود جهانی طلا به پایان رسید و برخی کشورها در نهایت دوباره به استاندارد طلا بازگشتند. توافقنامه برتون وودز در سال 1944 با هدف ایجاد چارچوبی برای تمام ارزهای بینالمللی با پشتوانه طلا، منعقد شد. اندکی پس از آن، دلار آمریکا بهنوعی ارز واقعی برای بقیه جهان تبدیل شد، چون ایالات متحده اکثر ارزها را در اختیار داشت.
تاریخچه طلا در هنر
از زمانهای دور، رنگ طلا بهعنوان رنگی مقدس و الهی محسوب میشده است.. طلا همچنین نشاندهنده پرتوهای درخشان نور است که جهان ما را روشن میکند. هنرمندان هم، بسته به اثر نور در آثارشان از ورق طلا یا رنگ طلایی استفاده میکردند. طلا در زمان سلطنت امپراتوری بیزانس (قرن 4 15 میلادی) هسته اصلی آفرینش هنری بود.
استفاده طلا در معماری
ورق طلا در هر دو مفهوم اقتصادی و اجتماعی، اغلب در طول تاریخ بهعنوان نماد ثروت و موقعیت اجتماعی بالا استفاده شده است. استحکام، کمیاببودن نسبی و البته درخشندگی آن در بسیاری از سبکهای مختلف دکوراسیون، نشانهای از شکوه و عظمت است. در هنر و معماری مذهبی، ورق طلا از دیرباز با امر الهی همراه بوده و نمادی از اهمیت معنوی دکوراسیون را به تماشا گذاشته اشت. حتی در عصر مدرن، تزئینات طلاکاری در کلیساها، مساجد، معابد و سایر هنرهای مذهبی استفاده میشود.
نقش امروزی طلا
هزاران سال است که انسانها برای طلا ارزش زیادی قائل هستند و این فلز نقش مهمی در تاریخ بشر داشته است. طلا نشاندهنده ابزار مبادله، ذخیره ارزش و نماد ثروت و قدرت است. از این فلز در صنعت جواهرسازی، ساخت سکه و سایر اشیاء تزئینی استفاده میشود. اما فراتر از درخشش طبیعی و جذابیت اسرارآمیز طلا، دلایل مالی زیادی برای ارزشمند بودن این فلز وجود دارد. برای مثال، ارزش طلا (برخلاف ارز) بهجای کاهش در طول زمان، ثابت میماند و بهعنوان پوششی در برابر تورم کاربرد دارد. ثبات طلا بهعنوان یک دارایی مالی همچنین باعث میشود که این فلز گرانبها در دورههای آشفتگی اقتصادی، برای دولتها جذاب باشد. همچنین، بسیاری از سرمایهگذاران ترجیح میدهند در معاملات بازار جهانی، بهجای ارز یا اوراق بهادار، شمش، سکه یا جواهرات مبادله کنند. ابزارهای سرمایهگذاری محبوب مانند صندوقهای قابل معامله در بورس طلا (ETF) و سهام شرکتهای استخراج معدن برای این مورد استفاده میشوند.
سخن پایانی
قدمت تاریخچه طلا به بیش از 6 هزار سال قبل بازمیگردد و همچنان این فلز زیبا و درخشان، در عرصههای مالی و اقتصادی، پیشرو مانده است. از طلا نهتنها در ساخت جواهرات، سکه و شمش بلکه بهعنوان ابزار پشتیبان در بازارهای مالی جهانی استفاده میشود.
